Γιατί δεν παίρνουμε το άτοκο δάνειο που μας δίνει ο ESM

Φοβούμενη τις "εντυπώσεις" που θα δημιουργηθούν, η κυβέρνηση δεν θέλει να είναι η πρώτη που θα προσφύγει στο Μηχανισμό. Θα περιμένει τις κινήσεις της Ιταλίας.

Ενα σχεδόν άτοκο δάνειο δεκαετούς διάρκειας, ύψους 3,8 δισ. ευρώ, μπορεί να εξασφαλίσει χωρίς μνημόνιο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας η Ελλάδα, με βάση τις χθεσινές αποφάσεις του Eurogroup. Όμως, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, παραμένει επιφυλακτικός σε ενδεχόμενη προσφυγή της χώρας στον ESM, δηλώνοντας σήμερα (στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ) ότι «δεν χρειαζόμαστε να προσφύγουμε σε δανεισμό σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα».

Στην πραγματικότητα, βέβαια, είναι γνωστό ότι η Ελλάδα όχι απλώς χρειάζεται, αλλά... καίγεται για δανεισμό, καθώς το έλλειμμα του προϋπολογισμού εκτινάσσεται στα ύψη λόγω της πανδημίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και από έντοκα γραμμάτια, τα οποία αρχικά προγραμματιζόταν να μειωθούν στο μισό, η κυβέρνηση δανείζεται στις τελευταίες εκδόσεις περισσότερα από όσα χρειάζονται για να αναχρηματοδοτηθούν οι λήξεις, προκειμένου να ενισχύει τη ρευστότητά της. Εξάλλου, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσίευμα του Reuters, σχεδιάζονται δύο εκδόσεις ομολόγων από τον ΟΔΔΗΧ, για να αντληθούν συνολικά τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ, ενώ υπάρχει και το σενάριο της αναβολής πρόωρης εξόφλησης δανείων στο ΔΝΤ, προκειμένου να κρατηθεί η ρευστότητα.

Οι ανάγκες, λοιπόν για δανεισμό είναι δεδομένες, παρά τα όσα δηλώνει ο υπουργός Οικονομικών. Tο μεγάλο ερώτημα είναι «γιατί η κυβέρνηση δεν σπεύδει να πάρει 2% του ΑΕΠ (4 δισ. ευρώ) από τον ESM με επιτόκιο που υπολογίζεται ότι θα είναι σχεδόν μηδενικό (0,1%)»;

Ο αρχικός προβληματισμός που υπήρχε σχετικά με τους όρους δανεισμού από τον ESM και το αν θα χρειασθεί ένα νέο μνημόνιο έχει πλέον ξεπερασθεί, μετά τις αποφάσεις του Eurogroup στη χθεσινή του συνεδρίαση, καθώς είναι πλέον οριστικό ότι δεν θα απαιτηθεί μνημόνιο για το ειδικό πρόγραμμα της πανδημίας, αλλά μόνο να γνωστοποιήσει κάθε κυβέρνηση που θα στραφεί στον ESM ποιες δαπάνες, άμεσα ή έμμεσα σχετιζόμενες με την πανδημία, θα χρηματοδοτήσει με το νέο δάνειο.

Όπως δήλωσε και ο ίδιος ο κ. Σταϊκούρας,

• «Το Eurogroup κατέληξε σε μία πολύ καλή συμφωνία για τους όρους και τα χαρακτηριστικά αξιοποίησης - από όσες χώρες το ζητήσουν - φθηνών πιστοληπτικών γραμμών του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού.
• Αυτός ο μηχανισμός στήριξης, σύμφωνα και με τις ελληνικές θέσεις, θα είναι άμεσα διαθέσιμος – με τους ίδιους όρους – σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν άμεσες και έμμεσες δαπάνες σχετιζόμενες με την υγειονομική κρίση, δεν θα έχει μακροοικονομικές προϋποθέσεις, θα ενσωματώνει απλοποιημένο πλαίσιο παρακολούθησης και θα διαθέτει ευνοϊκούς όρους τιμολόγησης, ενώ θα υπάρχει δυνατότητα υποβολής αιτήματος έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Εφικτός στόχος είναι αυτό το “δίχτυ ασφαλείας” για όποια κράτη-μέλη το αξιοποιήσουν, να ενεργοποιηθεί από την 1η Ιουνίου».

Ο φόβος των αγορών

Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση αποφεύγει προς το παρόν τα άτοκα δάνεια του ESM κυρίως επειδή φοβάται ότι, εάν βγει πρώτη να δηλώσει συμμετοχή στο πρόγραμμα της πανδημίας, θα θεωρηθεί από τις αγορές ως η πλέον οικονομικά αδύναμη χώρα της ευρωζώνης και θα αυξηθεί το κόστος δανεισμού από την αγορά ομολόγων.

Επιπλέον, η Αθήνα θέλει να αποφύγει να υποβάλει το πρώτο αίτημα στον ESM, πριν αποσαφηνισθεί στην πράξη από την Κομισιόν, μέσω της έγκρισης δανείου σε άλλη χώρα, ποιες ακριβώς δαπάνες μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το νέο πρόγραμμα. Η απόφαση του Eurogroup είναι μάλλον ασαφής, αφού δεν καθορίζει ποιες μπορεί να είναι οι έμμεσα σχετιζόμενες με την πανδημία υγειονομικές δαπάνες.

Έτσι, η κυβέρνηση περιμένει τις κινήσεις της Ιταλίας σε αυτό το θέμα. Δηλαδή, να υποβληθεί το πρώτο αίτημα από την Ιταλία και μετά να ακολουθήσει, με μεγαλύτερη ασφάλεια, η Ελλάδα. Όμως, στην Ιταλία η κατάσταση παραμένει ρευστή, με τον πρωθυπουργό Κόντε να δηλώνει την επιφύλαξή του για το δανεισμό από τον ESM, ακόμη και με τους ευνοϊκούς όρους του νέου προγράμματος, και να τονίζει ότι τις τελικές αποφάσεις θα λάβει η Βουλή, καθώς ακόμη και το κύριο κόμμα του συνασπισμού του, το Κίνημα Πέντε Αστέρων, έχει εκφρασθεί αρνητικά για το δανεισμό από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

Με αυτά τα δεδομένα, δεν αποκλείεται καθόλου το ενδεχόμενο να προσφύγει αυτόν ή τον επόμενο μήνα η κυβέρνηση στην αγορά ομολόγων για ένα ακριβό δάνειο με επιτόκιο άνω του 2%, αφήνοντας στην άκρη, μέχρι να ξεκαθαρίσει η εικόνα στην Ιταλία, τα άτοκα δάνεια του ESM.

ΠΗΓΗ