Εκατό χρόνια πριν ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου ανέβασε την Ελλάδα σε Ψηλά Βουνά

Επαναστατικό και μεταρρυθμιστικό, ένα βιβλίο, αναγνωστικό της Γ΄ Δημοτικού ενθουσίασε, πολεμήθηκε και μετά δικαιώθηκε.

Τα 100 χρόνια από την έκδοση του απαγορευμένου αναγνωστικού "Τα ψηλά βουνά", του Ζαχαρία Παπαντωνίου γιορτάζονται στη Λαμία. Αφορμή, ένα άλλο βιβλίο που έγραψε ο φιλόλογος Δημήτριος Νάτσιος με τίτλο "Ένα σχολικό βιβλίο εκατό χρόνων, 1918 - 2018".

"Είναι το μοναδικό σχολικό βιβλίο που συμπληρώνει 100 χρόνια ζωής, με δεκάδες εκδόσεις μέχρι σήμερα. Είναι το πρώτο βιβλίο γραμμένο στη δημοτική γλώσσα που μπήκε στην εκπαίδευση και πέρασε μια πολυτάραχη ζωή" δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης Νάτσιος.

"Τα Ψηλά Βουνά του Ζαχαρία Παπαντωνίου γράφτηκε ως αναγνωστικό της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και καθιερώθηκε μετά την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση του 1917 από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου" συμπληρώνει.

"Μέχρι σήμερα έχουν γίνει 6 εκδόσεις, ως αναγνωστικό δημοτικού σχολείου, πολλές από τις οποίες με λογοκρισία και στη συνέχεια 44 εκδόσεις από την Νέα Εστία. Τα ψηλά βουνά, μετά την πρώτη σύντομη ζωή τους ως αναγνωστικό του Δημοτικού, έζησαν -και εξακολουθούν να ζουν- μια δεύτερη, ως πάντερπνο ανάγνωσμα όλων των ηλικιών" προσθέτει ο Νάτσιος.

Απαγορευμένος ως μεταρρυθμιστής

Το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε ως αναγνωστικό της τρίτης τάξης του δημοτικού σχολείου, στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Ελευθερίου Βενιζέλου, της περιόδου 1917-18 και αποτέλεσε το πρώτο σχολικό αναγνωστικό στη δημοτική γλώσσα, που ο Βενιζέλος καθιέρωσε στις πρώτες τέσσερις τάξεις του δημοτικού.

Η πρώτη έκδοση από το Εθνικό Τυπογραφείο έγινε το 1918 με εικονογράφηση Π. Ρούμπου και με συντακτική επιτροπή τους Δ. Ανδρεάδη, Δ. Δελμούζο, Π. Νιρβάνα Ζ. Παπαντωνίου και Μ. Τριανταφυλλίδη. Η εικονογράφηση στις σελίδες του βιβλίου είναι του ίδιου του συγγραφέα.

Τα "Ψηλά βουνά", αν και αγαπήθηκαν πολύ από τα παιδιά και απέσπασαν επαινετικά σχόλια από τον Κωστή Παλαμά και τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις, κυρίως λόγω της πρωτοποριακής δομής στο ύφος και τη γλώσσα – σε σχέση με τα υπόλοιπα αναγνώσματα της εποχής.

Το 1920, μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές, το έργο αποσύρθηκε και ρίχτηκε στην πυρά από μία "Επιτροπεία" του υπουργείου Παιδείας, που το χαρακτήρισε "χυδαίο, εγκληματικό και ανήθικο".

Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, κατηγορήθηκε ότι διαφθείρει τα παιδιά, καταργεί τη θρησκεία και την οικογένεια και προωθεί την αθεΐα.

Στο βιβλίο του, "Ένα σχολικό βιβλίο εκατό χρόνων, 1918 - 2018", ο Δημήτρης Νάτσιος μιλάει για τη γλώσσα στην οποία έχει γραφτεί το βιβλίο, για τις εκδόσεις που γνώρισε, για τη θέση του στην εκπαίδευση και κυρίως για την πολεμική που δέχθηκαν αυτό και τα άλλα βιβλία της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης 1917 - 1920, που ήταν γραμμένα στη δημοτική γλώσσα. "Είναι ένα βιβλίο που μπήκε και βγήκε πολλές φορές από την εκπαίδευση. Δέχτηκε μεγάλη πολεμική και μάλιστα ήθελαν το να κάψουν το 1920" εξηγεί ο συγγραφέας.

Η εκδήλωση από τον Όμιλο Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων έχει προγραμματιστεί την Κυριακή στις 11 το πρωί στο Δημοτικό Θέατρο Λαμίας.