Ο Πραματευτής του Γιάννη Γρυπάρη .ΑΝΆΛΥΣΗ ΛΙΑΝΤΙΝΗ

 

Ο Πραματευτής του Γιάννη

Γρυπάρη 

.ΑΝΆΛΥΣΗ ΛΙΑΝΤΙΝΗ 

Στα κατάλοιπα του λογοτέχνη, βρέθηκε ανέκδοτη δική του μετάφραση της ¨Πολιτείας του Πλάτωνος", σε δημοτικό λόγο. Από τα δέκα βιβλία της πλατωνικής Πολιτείας, τα επτά μόνο μπόρεσε να επεξεργαστεί, αλλά και έτσι η εργασία του είναι πολύτιμη.

Ο Πραματευτής του Γιάννη Γρυπάρη

Ήρθε απ' τη Πόλη νιος πραματευτής
με διαλεχτή πραμάτεια,
μ' ασημικά και χρυσικά
και με γλυκά τα μαύρα μάτια.

Κι οι νιες ποθοπλαντάζουν του χωριού
στις πόρτες και στα παρεθύρια,
κι οι παντρεμμένες ξενυχτάν
για τα σμιχτά γραφτά του φρύδια.

Τρίζωστη ζώνη ολόχρυση φορεί
σε δαχτυλίδι-μέση,
και πια η ωραία χήρα δε βαστά:
-"Πραματευτή, πολύ μ' αρέσει
η ζώνη που φορείς κι ό,τι να πεις
σου τάζω κι άλλα τόσα..."
-"Δε τη πουλώ μ' ουδέ φλουριά
μ' ουδ' όσα κι άλλα τόσα γρόσα.
Έτσι ωραία, -ωραία πως να σε πω,
ρόδο ή κρίνο;-
ένα μου κόστισε φιλί
κι όπου βρω δυο τη δίνω..."
-"Σύρε ταχιά στην Ώρια τη σπηλιά,
πραματευτή με τα ωραία μάτια,
και κει σου φέρνω τη τιμή
και παίρνω τη πραμάτεια".

Τραβά ταχιά στην Ώρια τη σπηλιά
και στου μεσημεριού τη ντάλα
φτάνει στην Ώρια τη σπηλιά
σε μούλα χρυσοκάπουλη καβάλλα.

Δένει τη μούλα στη ξυνομηλιά
που σκιώνει μπρος στο σπήλιο,
στα μάτια του που τον πλανάν
βάζει συχνά το χέρι αντήλιο
και τρώει και τρώει τη στράτα του χωριού,
δε φαίνεται κι ουδέ γρικιέται
και μπαίνει μέσα στη σπηλιά
κι αποκοιμιέται...

Μέσα στη στοιχειωμένη τη σπηλιά
που αποσταμένος γέρνει,
ύπνος τις φέρνει, ύπνος τις παίρνει:
Νεράιδες περδικόστηθες στητές
και μαρμαροτραχήλες,
ανίσκιωτα κορμιά αδειανά,
διανέματα κι ανατριχίλες,
στις κομπωτές πλεξούδες των φορούν
νεραϊδογνέματα και πολυτρίχια
κι έχουνε κρίνους δάχτυλα
ροδόφυλλα για νύχια
και χρυσομέταξα μαλλιά
κι ελιόμαυρες λαμπήθρες
-τέτοιες με μέλι σύγκαιρο μεστές
οι Υβλαίες κερήθρες.
Και μια, η Εξωτέρα, η Παγανή,
παγάνα του θανάτου,
χτυπά τον νιό πραματευτή
και παίρνει τα συλλοϊκά του.

Τώρα στη χώρα ο νιος πραματευτής
κλαίει και λέει πάλι κείνο:
-"Ένα μου κόστισε φιλί
κι όπου βρω δυο τη δίνω,
τη ζώνη πόπλεξε η καλή -ω ένα φιλί,
η αρρεβωνιαστικιά μου-
με πλάνεσε μια ξωτικιά στη ξενητειά
και πήρε τα συλλοϊκά μου"!


O "Πραματευτή" του Γιάννη Γρυπάρη
  Eίναι το τελευταίο ηχητικό μήνυμα που θέλησε να μας αφήσει ο Λιαντίνης.

 Η αξία του τεράστια όχι μόνο γιατί είναι το τελευταίο, αλλά και για το περιεχόμενο:

Ο Πραματευτής του Γρυπάρη που επέζησε ως δημοτικό τραγούδι γράφτηκε το 1899 στις Σπέτσες. Πρόκειται για έμπνευση του ποιητή στηριγμένη σε ένα μύθο κυπριακού δημοτικού τραγουδιού με τίτλο «Άσμα πραγματευτού δηχθέντος υπό όφεως». Όμως ο Γρυπάρης ανανεώνει με τη δική του χάρη το κυπριακό τραγούδι.

Το ποίημα έχει τρεις ενότητες.

1. Η συνάντηση και το παζάρεμα της ζώνης.

2. Η άφιξη του πραματευτή στη σπηλιά και η αγωνία της αναμονής.

3. Το τραγικό χτύπημα του νου του πραματευτή.

Ακολουθεί ο επίλογος, το μοιρολόι του τραγικού νέου στην πλάνη της ξενιτειάς. Η «ζώνη η τρίζωστη» εκπροσωπεί συμβολικά την αξία της πίστης που κινδυνεύει να πλανηθεί, δεν έχει τιμή η ζώνη γιατί είναι πλεγμένη από τα χέρια της αρραβωνιαστικιάς του που περιμένει το γυρισμό του από τη χώρα. Η ζώνη είναι το κεντρικό σύμβολο του ποιήματος. Με αυτή τη ζώνη τελειώνει και το ποίημα με το παράπονο «με πλάνεψε μια ξωτικιά στην ξενιτειά και πήρε τα συλλοϊκά μου».

Το πρώτο μέρος του ποιήματος είναι ερωτικό, ειδυλλιακό. Το δεύτερο με τη σπηλιά και την αναμονή δραματικό (τη σπηλιά τη συνδέει με την Ώρια, για να δείξει το μαγικό χαρακτήρα. Επίσης η μούλα στη ξυνομηλιά είναι σύμβολο του δένδρου της γνώσης του καλού και του κακού). Η άπιστη στην υπόσχεσή της χήρα δεν φαίνεται να έρχεται και επιτείνει την αγωνία του. Έτσι κουρασμένος μπαίνει στη σπηλιά και αποκοιμιέται.

Στο τρίτο μέρος ο νέος χτυπημένος από τη μοίρα αντιμετωπίζει το χαμό, γιατί ο γυρισμός του είναι πια αδύνατος. Είναι πια δέσμιος των Νεράιδων που κυριαρχούν στη σπηλιά. Ο ποιητής τις περιγράφει τόσο ζωντανά, προκειμένου να φανερώσει την καταλυτική τους δύναμη πάνω στο λογισμό του νέου. Η τελευταία μάλιστα η «εξωτέρα η παγανή» έχει καταστροφική ομορφιά, τρελλαίνει τον πραματευτή, είναι η παγάνα του θανάτου. Αυτή η παγανή συναιρεί στη μορφή της την ωραία χήρα, τη μαγεία της ξενιτειάς. Και στον Επίλογο ο νέος με σύθαμπο λογισμό θρηνεί για το δράμα της ξενιτειάς που σαγηνεύει και ξελογιάζει.

Aπο την χρήστη Λουκια
 με την διαφώτιση της Φωτεινής
 που γνώριζε καλά τον Λιαντινη 

http://liantinis-o-daskalos-mas.blogspot.gr/