Η απελευθέρωση της Χίου, 11 Νοεμβρίου 1912

Η απελευθέρωση της Χίου ήταν επεισοδιακή, ακατανόητη κι εξελίχθηκε σε αιματηρή σε μία περίοδο που οι Οθωμανοί, υποχωρούσαν ή παραδίνονταν σε όλα τα μέτωπα. 
Το 1912 ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τη Μακεδονία και την Ήπειρο και στη συνέχεια το Γενικό Επιτελείο Στρατού αποφασίζει την απελευθέρωση των νησιών του Αιγαίου. Είχαν προηγηθεί ενέργειες διαφόρων Χιωτών, που είχαν έρθει σε επαφή με τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, για να του ζητήσουν βοήθεια για να απελευθερωθούν.

Ο ελληνικός στόλος με ναύαρχο τον γενναίο Υδραίο Παύλο Κουντουριώτη αναλαμβάνει την απελευθέρωση των νησιών. Πρώτα απελευθέρωσε τη Λήμνο, στη συνέχεια τη Θάσο, την Ίμβρο , την Σαμοθράκη, τα Ψαρά και στις 8 Νοεμβρίου τη Λέσβο. Την 11η Νοεμβρίου του 1912 ο ελληνικός στόλος(3 καταδρομικά «Μακεδονία», «Εσπερία», «Αρκαδία», δύο αντιτορπιλικά «Νέα Γενεά», «Κεραυνός» και 3 μεταγωγικά «Πατρίς», «Σαπφώ», «Εριέττα» με 2500 στρατιώτες) φτάνει έξω από το λιμάνι της Χίου. Οι Χιώτες υποδέχονται το στρατό χαρούμενοι και σίγουροι ότι αυτή την φορά θα καταφέρουν να αποτινάξουν τον Τουρκικό ζυγό.

Από το καταδρομικό Μακεδονία αποβιβάζεται στο λιμάνι μια αντιπροσωπεία και πηγαίνει να διαπραγματευτεί την παράδοση του νησιού. Ο στρατιωτικός διοικητής του νησιού Ζιχνύ Μπέης αρνείται να το παραχωρήσει και ,υπολογίζοντας βοήθεια από τη Μικρά Ασία , δηλώνει ότι θα το υπερασπιστεί μέχρι τέλους. Έτσι μετά την άρνηση των Τούρκων οι Έλληνες στρατιώτες , 3 τάγματα πεζικού και μία ορεινή πυροβολαρχία, αποβιβάζονται στο Κοντάρι(περιοχή αεροδρομίου) με αρχηγό το συνταγματάρχη Νικόλαο Δελαγραμμάτικα. Οι πρώτοι νεκροί από τον ελληνικό στρατό είναι γεγονός και αυτοί είναι ο Εμμανουήλ Ποθητός και ο Ιωάννης Χρυσολωράς. Την επόμενη μέρα ο ελληνικός στρατός μπαίνει στην πόλη της Χίου .  

Οι Τούρκοι οπισθοχωρούν και πηγαίνουν προς τον Κορακάρη. Οι συγκρούσεις συνεχίζονται και τις επόμενες μέρες , καταλαμβάνονται τα Καμπόχωρα και ο Άγιος Γεώργιος Συκούσης . Στη μάχη του Αίπους σκοτώνονται ο Νικόλαος Ρίτσος και ο Ιωάννης Παστρικάκης. Για 40 περίπου μέρες συνεχίστηκαν οι μάχες και στις 20 Δεκεμβρίου ένας Τούρκος αξιωματικός ενημερώνει το Δελαγραμμάτικα ότι οι Τούρκοι θέλουν να παραδοθούν. Ο Ζιχνύ Μπέης υπογράφει την παράδοση του νησιού την επόμενη μέρα, αφήνοντας δεκάδες πυροβόλα, πυρομαχικά και τρόφιμα. Από τους 2044 αιχμαλώτους , οι βαριά τραυματίες μεταφέρθηκαν στον Τσεσμέ , ενώ οι υπόλοιποι στην Πελοπόννησο.

chioshistory.gr