Το σχέδιο «μισή δουλειά-μισός μισθός»

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ 26/4/2020

Την επόμενη ημέρα μετά την πανδημία στην οικονομία εξετάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εστιάζοντας στις επιπτώσεις που θα έχει ο φονικός ιός στη λειτουργία του ιδιωτικού τομέα, στις εργασιακές σχέσεις, τον τρόπο και τις ώρες απασχόλησης και φυσικά τις αποδοχές των εργαζομένων.

Λόγω όμως της κακής οικονομικής κατάστασης στην οποία αναμένεται να βρεθεί η χώρα, μετά την πανδημία, η κυβέρνηση φέρεται αποφασισμένη για σκληρά μέτρα, μέσα στα οποία δεν αποκλείεται να υπάρξει νέο δυσμενέστερο εργασιακό καθεστώς από τον Ιούνιο.

Το ερώτημα που κυριαρχεί είναι αν τελικά οι εργαζόμενοι μιας επιχείρησης που έχουν μπει σε αναστολή εργασίας, θα επιστρέψουν όλοι στην εργασία τους; Ή αν θα δοθεί η ελευθερία στον εργοδότη να κρατήσει αυτούς που θέλει και τους υπόλοιπους να τους απολύσει; Και ποιο θα είναι τελικά το νέα εργασιακό καθεστώς που θα κληθούν να προσαρμοστούν;

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Έθνους, δεδομένης της αύξησης της ανεργίας, για πρώτη φορά μετά το 2014, ως απόρροια της νέας τάξης πραγμάτων που δημιουργεί ο κορονοϊός εκφράζονται φόβοι ότι όχι μόνο θα παγιωθεί  η γκρίζα ζώνη της απασχόλησης που άνοιξε με την Πράξη Νομικού Περιεχομένου του κ. Βρούτση αλλά θα πυροδοτηθεί «επιδηµία» εκ περιτροπής και συγκεκριμένα 15νθήµερης εργασίας µε µισές αποδοχές.

Έτσι ένα από τα σενάρια που έχει πέσει στο τραπέζι είναι η Σύμπραξη Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για τους μισθούς χιλιάδων εργαζομένων που θα μπαίνουν σε ευέλικτα σχήματα απασχόλησης. Συγκεκριμένα εξετάζεται η θεσμοθέτηση ενός μηχανισμού, βάσει του οποίου το κράτος θα συμπληρώνει τον μισθό των εργαζομένων που θα μπαίνουν σε ευέλικτα σχήματα απασχόλησης -όπως σε μερική ή εκ περιτροπής εργασία-, ώστε να περιορίζεται η απώλεια των μισθολογικών τους απολαβών.

Οι πρώτες εκτιμήσεις -σύμφωνα με το δημοσίευμα του Έθνους- αναφέρουν πως η κρατική επιδότηση θα μπορούσε να καλύπτει το 40%-60% των απωλειών από τη μείωση του μισθού λόγω της αντίστοιχης μείωσης του ωραρίου απασχόλησης. Το μέτρο δεν αποκλείεται να «πατήσει» πάνω σε αντίστοιχα μοντέλα που έχουν αναπτυχθεί σε άλλες χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία (μοντέλο Kurzarbeit), καθώς προβλέπεται να ενταχθεί στο κοινοτικό Ταμείο-ομπρέλα για την απασχόληση «SURE» και στον συλλογικό κουμπαρά των 100 δισ. ευρώ. Θα χρηματοδοτηθεί, δηλαδή, κατά κύριο λόγο από κοινοτικά κονδύλια.

Μάλιστα, το μέτρο δεν αποκλείεται να «τρέξει» έως τα τέλη του 2020, σε συνάρτηση πάντα με την πορεία της πανδημίας. Πολλά θα εξαρτηθούν και από το ενδεχόμενο να υπάρξει δεύτερο κύμα πανδημίας το φθινόπωρο, κάτι που εντείνει τους φόβους για τα «κρούσματα» που θα κληθεί να διαχειριστεί η ελληνική οικονομία.

Σε εφαρμογή πάντως βρίσκεται το αμφιλεγόμενο μέτρο της εκ περιτροπής εργασίας για 45 ημέρες ενώ -μετά τη λήξη του- αναμένεται να δοθεί η δυνατότητα παράτασης των αναστολών συµβάσεων εργασίας για έναν ακόμη µήνα στις πληττόμενες επιχειρήσεις υπό την προϋπόθεση της διατήρησης των θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με τη σχετική ΚΥΑ, το έκτακτο μοντέλο εκ περιτροπής απασχόλησης μπορεί να συνδυαστεί, από τους εργοδότες που πλήττονται, με την αναστολή συμβάσεων. Δηλαδή οι εργοδότες μπορούν να εφαρμόζουν το νέο σχήμα για δουλειά δύο εβδομάδες τον μήνα σε μερίδα εργαζομένων τους τους οποίους δεν έχουν θέσει σε αναστολή, ενώ έχουν βάλει σε αναστολή άλλο τμήμα του προσωπικού τους.

Το μέτρο προβλέπει πως ο εργοδότης μπορεί να μεταφέρει προσωπικό από επιχείρηση του ομίλου σε επιχείρηση του ιδίου ομίλου κατόπιν σχετικής μεταξύ τους συμφωνίας. Πρόσφατη υπουργική απόφαση ορίζει πως οι εργοδότες υποχρεούνται και για τα δύο αυτά μέτρα να υποβάλουν το σχετικό ειδικό έντυπο στην «Εργάνη» εκ των υστέρων και μέχρι το πρώτο 10ήμερο του επόμενου μήνα από την εφαρμογή του.

Εξάλλου στο τραπέζι υπάρχει πάντα και η πρόταση του ΣΕΒ για εργαζόμενους προσωρινά μετακινούμενους, «δανεικούς» ή ενοικιαζόμενους μεταξύ επιχειρήσεων. Το σκεπτικό εκκινεί από τη διαπίστωση ότι λόγω lock down πολλές επιχειρήσεις διαθέτουν σχολάζον προσωπικό, ενώ ορισμένες άλλες, κυρίως στις εφοδιαστικές αλυσίδες και τις μεταφορές, χρειάζονται επιπλέον προσωπικό.

Ξενοδόχοι: Να διευκολυνθούν οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης 

Είναι ενδεικτικές των πιέσεων που ασκούνται στην κυβέρνηση από τις εργοδοτικές οργανώσεις για αλλαγές στα εργασιακά οι προτάσεις της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων και του Ξενοδοχειακού Επιμελητήριου Ελλάδας προς το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για διευκόλυνση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης. 

Συγκεκριμένα οι ξενοδόχοι ζητούν στο μέλλον να μην περιορίζεται το δικαίωμα των επιχειρήσεων να εφαρμόσουν τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης - αντίθετα να διευκολύνεται η σχετική διαδικασία, με στόχο διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας.

Κρίνεται αναγκαία για τους ξενοδόχους η πρόβλεψη συμπληρωματικών επιδομάτων, ώστε μέσω αυτών να καλυφθεί μέρος της απώλειας εισοδήματος που θα έχουν οι εργαζόμενοι εξαιτίας της μείωσης του χρόνου απασχόλησής τους.

Να προβλεφθεί η επιδότηση του κόστους των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, χωρίς αυτή να συνδέεται με τον οποιοδήποτε περιορισμό ως προς την μορφή της απασχόλησης των εργαζομένων - να μην στερεί τη δυνατότητα από τις επιχειρήσεις να μετατρέψουν συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε μερικής-εκ περιτροπής. Είναι επίσης σημαντικό το ύψος της επιδότησης αυτής να μην υπάγεται στους περιορισμούς του de minimis.

ΠΟΞ και ΞΕ προτείνουν να προβλεφθεί ρητά, για όσο διαρκεί η υγειονομική κρίση, πως η επαναπρόσληψη των εποχικών εργαζομένων θα γίνεται σταδιακά, με βάση το ποσοστό πληρότητας των ξενοδοχείων, σύμφωνα με το άρθρο 8 του Ν.1346/1983, κατά παρέκκλιση των οριζόμενων στην κλαδική ΣΣΕ. Σε περίπτωση που αυτό δεν προβλεφθεί, τα περισσότερα ξενοδοχεία θα προτιμήσουν να μη ξεκινήσουν καθόλου τη λειτουργία τους, επειδή δε θα είναι σε θέση να απασχολήσουν όλο το προσωπικό που απασχολούσαν την προηγούμενη τουριστική περίοδο.

Για τους εργαζομένους που δεν θα επαναπροσληφθούν θα πρέπει να προβλεφθεί παράταση του χρόνου καταβολής του επιδόματος ανεργίας τουλάχιστον έως και τον Απρίλιο του 2021 (ανάλογα με την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης). Παράλληλα όμως θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα, προαιρετικά και προκειμένου να καλύπτονται βασικές ανάγκες των επιχειρήσεων, οι εργαζόμενοι αυτοί, χωρίς να χάνουν το επίδομα ανεργίας, να πραγματοποιούν ορισμένα ημερομίσθια (οι ασφαλιστικές εισφορές των οποίων θα επιδοτούνται σύμφωνα με τα παραπάνω).

Τέλος θα πρέπει να εξεταστεί και το ενδεχόμενο αύξησης του επιδόματος ανεργίας, σε συνδυασμό με την παρακολούθηση προγραμμάτων κατάρτισης.

Ενόψει των εργασιών προετοιμασίας για την έναρξη της λειτουργίας των ξενοδοχείων θα πρέπει να προβλεφθεί και ρητά πως και οι επιχειρήσεις που έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους βάσει κυβερνητικής απόφασης μπορούν να εφαρμόζουν ως προς τους εργαζομένους που δεν έχουν θέσει σε αναστολή τη ρύθμιση για το προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας, αλλά να κάνουν χρήση και της απασχόλησης με τηλεργασία με τα όρια που θέτει ο νόμος (10% του προσωπικού που έχει τεθεί σε αναστολή).