Μεγάλη Εβδομάδα του 1847 Υπόθεση Δον Πατσίφικο...Τρία χρόνια ταραχών .Αποκλεισμός του Πειραιά απο τους Αγγλους..πείνα...

 Είχε φτάσει η Μεγάλη βδομάδα του 1847 (Απρίλιος) και ανάμεσα στους ξένους που βρίσκονταν την περίοδο εκείνη στην Αθήνα ήταν ο Βαρώνος Ρότσιλντ, γνωστός Τραπεζίτης του μεγάλου τραπεζικού οίκου του Παρισιού, που είχε μεσολαβήσει το 1832-1833 ώστε η Ελλάδα να λάβει το δάνειο που χρειάζονταν. Ο Κωλέτης, γνωστός γαλλόφιλος, τον είχε επίτιμο προσκεκλημένο. Όμως ο Ρότσιλντ εκτός από Γάλλος ήταν και Εβραίος. Και εδώ ήταν που τα πράγματα μπερδεύτηκαν, καθώς το έθιμο του καψίματος του Ιούδα (που σε πολλές περιοχές της χώρας μας υπάρχει μέχρι σήμερα) κυριαρχούσε τότε ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας. Και όπως γίνονταν κάθε χρόνο έτσι και το 1847 ο Αθηναϊκός λαός ετοιμάζονταν για την τέλεση αυτού του εθίμου.

Στην εκκλησία των Αγίων Ασωμάτων στου Ψυρρή (Ψυρή), το κάψιμο θα γίνονταν την Κυριακή του Πάσχα, το απόγευμα που γίνεται ακόμα και σήμερα η δεύτερη ανάσταση και η Αγάπη.

Βρήκαν λοιπόν κάτι παλιόρουχα, τα παραγέμισαν με βρεγμένο μπαρούτι και βαμβακόσπορο, έκαναν ένα κεφάλι και με φούμο του έβαλαν γένια και μαλλιά και αφού το κρέμασαν, το ομοίωμα ήταν έτοιμο. Όμως ο Κωλέτης που εκείνη την εποχή φιλοξενούσε τον υψηλό προσκεκλημένο του Τραπεζίτη Ρότσιλντ, αγωνιούσε να μην προσβάλει η τέλεση αυτού του εθίμου τον υψηλό προσκεκλημένο του. Βγάζει λοιπόν διαταγή προς την αστυνομία ειδικά για εκείνη την χρονιά να απαγορευτεί το έθιμο της καύσης του Ισκαριώτη.

Η απαγόρευση αυτή αφορούσε την 4η Απριλίου 1847 (Κυριακή του Πάσχα). Μα ο λαός το σκέφτηκε λίγο διαφορετικά. “Κοίτα να δεις που θα ναι αυτός εκεί κάτω η αιτία” έλεγαν καθώς η τύχη ή η ατυχία έφερε λίγο πιο κάτω από την εκκλησία των Αγίων Ασωμάτων, στην στροφή της οδού Σαρρή και Λεωκορίου να κατοικεί με τις δυό του κόρες ο επίσης Εβραίος Δαυίδ Μπονιφάτσιο Πατσίφικο. Ο Πατσίφικο γεννημένος από Πορτογάλους εβραίους γονείς στο αγγλοκρατούμενο Γιβραλτάρ, άρα και τυπικώς άγγλος υπήκοος.  Γνωστός βεβαίως τυχοδιώκτης αφού εμφανίζονταν άλλοτε ως Πορτογάλος, άλλοτε ως Ισπανός και άλλοτε ως Άγγλος…
Έτσι καθώς οι ήρωες Ψυρριώτες πίστευσαν ότι ο Ιούδας έλαβε βασιλική χάρη λόγω του Πατσίφικο, ξεκίνησαν για την οικία του.

Όταν έφτασαν έξω από το σπίτι του (απόγευμα της 4ης Απριλίου 1847), ο Πατσίφικο καταφεύγει στην σοφίτα με τις κόρες του και κλειδαμπαρώνεται. Το πλήθος ανεξέλεγκτο πλέον εισβάλλει στο σπίτι και αρπάζει ότι βρει μπροστά του. Ότι δεν αρπάζει το καταστρέφει. Από το παράθυρο φεύγουν για τον δρόμο στρώματα, καρέκλες, τραπέζια και εκατοντάδες μικροαντικείμενα. Η αστυνομία καταφθάνει λίγο πριν το πλήθος παραβιάσει την πόρτα της σοφίτας αλλά οι ζημιές έχουν ήδη γίνει.

Στις 7 Απριλίου 1847 ο Πατσίφικο συντάσσει την διαμαρτυρία του στα Ιταλικά μαζί με κατάλογο κατεστραμένων ειδών. Δεν σκέφτηκε ούτε για μια στιγμή να την υποβάλλει στις Ελληνικές Αρχές. Και ενώ ξεκίνησε να την καταθέσει στην Ισπανική Πρεσβεία, στην πορεία κατέφυγε στην Αγγλική αφού σκέφτηκε ότι η Αγγλία διέθετε μεγαλύτερη δύναμη την εποχή εκείνη. Ο κατάλογος που καταθέτει περιλαμβάνει “συζυγική κλίνη” από συμπαγές ακαζού εκτιμηθείσα 3.750 δραχμές, 2 καθρέπτες, 1 βιβλιοθήκη, 15 βιβλία, 1 θερμάστρα !! κ.ο.κ.

Υπογράφει την αναφορά ως Ιππότης Πατσίφικο αν και ποτέ δεν έγινε γνωστό αν έλαβε τέτοιο τίτλο από Πορτογαλία, Ισπανία ή Αγγλία. Η μεγαλύτερη απαίτησή του όμως ήταν η εξαφάνιση ενός εγγράφου που πιστοποιούσε την απαίτησή του προς την Πορτογαλική κυβέρνηση ύψους 665.450 δραχμών που μαζί με την απαίτηση των 200.000 δραχμών για το κρεβάτι και την θερμάστρα έφταναν τις 886.736 δραχμές και 67 λεπτά!!!
Όλα αυτά τα συγκέντρωσε ο Άγγλος Πρεσβευτής Λάιον και τα έστειλε στο Λονδίνο.

Το εκρηκτικό μίγμα:
“Άγγλος” έστω κι από το Γιβραλτάρ ο Πατσίφικο, γαλλόφιλος ο Κωλέτης και η πολιτική του, μισέλληνας ο Λόρδος Πάλμερστον, μίσος από τον άγγλο Πρέσβη Λάϊον για τον Κωλέτη που εξαιτίας του η αγγλική επιρροή υποχώρησε και το μίγμα γίνεται τόσο εκρηκτικό που ο πονηρός Πάλμερστον βρίσκει την αιτία που ψάχνει.

Ωστόσο δεν αντιδρά αμέσως γιατί έχει άλλες υποθέσεις να διεκπεραιώσει. Αν και τον Αύγουστο του 1849 πεθαίνει ο Κωλέτης, ο Πάλμερστον δύομιση χρόνια  μετά (τέλη του 1849) ξαναθυμάται την υπόθεση (!!!) και διατάζει τον αγγλικό στόλο να κατευθυνθεί στον Πειραιά. Υιοθετεί πλήρως τις αξιώσεις του Πατσίφικο περί συζυγικής κλίνης και θερμάστρας και κάνει απαιτητό το ποσό του “Ιππότη” όπως ακριβώς αναφέρεται δηλαδή 886.736 δραχμές και 67 λεπτά!!! Να σημειώσουμε ότι οι ζημιές στο σπίτι του Πατσίφικο, υπολογίσθηκαν σε 150 λίρες.

Ο Αγγλικός στόλος εμφανίζεται:
Στις 30 Δεκεμβρίου του 1849 κάνει την εμφάνιση στον Σαρωνικό ο αγγλικός στόλος της Μεσογείου που κατεβαίνει από τα Δαρδανέλλια. Στις 4 Ιανουαρίου του 1850 ο επικεφαλής του στόλου αυτούΝαύαρχος Ουίλιαμ Πάρκερ μαζί με τον Πρεσβευτή της Αγγλίας στην Αθήνα Ουάις επιδίδουν ένα τελεσίγραφο στον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών Αναστάσιο Λόντο με απαιτήσεις οι οποίες όλο και γίνονται περισσότερες, όπως να αποζημιωθεί εκτός του Πατσίφικου, με 1800 λίρες και ένας Σκώτος ιστορικός που ζούσε στην Αθήνα ο Φίνλευ(έγραψε την ιστορία της ελληνικής επανάστασης) γιατί είχε λέει κάποια οικόπεδα στο κέντρο, αγορασμένα κατά την διάρκεια του αγώνος και τα οποία περιήλθαν στον Βασιλικό τότε Κήπο (Εθνικό Κήπο σήμερα) και για τα οποία δεν αποζημιώθηκε. Άλλη απαίτηση ήταν να καταβληθεί αποζημίωση 460 χρυσές λίρες για ένα αλιευτικό πλοίαριο έλληνα επτανησίου που είχε ληστευθεί πριν από πολλά χρόνια, αλλά αφού ήταν επτανησιακό θεωρείτο αγγλικό και κατά συνέπεια δικό τους. Η λίστα είχε και άλλα πολλά όπως μέσα σε 24 ώρες να τους δώσουμε τα νησάκια Λοφονήσι και Σαπιέντζα ώστε να ενσωματωθούν στα Αγγλικά Επτάνησα (Ιόνιος Πολιτεία) και άλλες που η αναφορά τους δεν έχει σημασία καθώς είναι εμφανώς προφάσεις. Ο Αναστάσιος Λόντος γιός του αγωνιστή Σωτήριου Λόντου, αγανακτησμένος με τις απαιτήσεις λέγεται ότι φώναζε μέσα από το γραφείο του “Πάλμερστον!.. Πάλμερστον!…Θα σου δείξω εγώ ποιός είναι ο γιός του Σωτηράκη!!!”

Πειραιάς όπως Τραφάλγκαρ:

Στις 5 Ιανουαρίου του 1850 ο άγγλος Ναύαρχος Ουίλιαμ Πάρκερ απλώνει τον αγγλικό στόλο της Μεσογείου στα στενά της Σαλαμίνας. Ο στόλος του Πάρκερ αποτελείται από 15 πολεμικά με 731 πυροβόλα και 8000 άνδρες. Ο στόλος αυτός -είπε ο Λόρδος Αμπερντήν τότε στην Βουλή- ήταν ισχυρότερος από εκείνον με τον οποίο ο Νέλσωνας νίκησε στη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ. (από το όνομα του ναυάρχου Πάρκερ τα επεισόδια αυτά θα μείνουν στον Πειραιά κυρίως ως “Παρκερικά” ενώ στην επίσημη διπλωματία μένουν ως “Υπόθεσις Πατσίφικο”. Όμως η επίσημη διπλωματία δεν πεινάει και οι Πειραιώτες που πεινούν μισούν τον υπεύθυνο της πείνας που δεν είναι άλλος από τον Πάρκερ. Αγνοούν βεβαίως το γεγονός ότι ο ίδιος ήταν αυτός που είχε μεταφέρει τον Πρώτο Κυβερνήτη της Χώρας Ιωάννη Καπποδίστρια στην Ελλάδα ως Κυβερνήτης φρεγάτας τότε). Αυτό που είπε φυσικά ο Λόρδος Αμπερντήν δεν ήταν τελείως αλήθεια, αλλά ήθελε να δώσει έμφαση στην τεράστια δύναμη που κινητοποίησε η Αγγλία για ένα ασήμαντο περιστατικό.

Επί της ουσίας από την 5η Ιανουαρίου 1850 (μόλις 24 ωρές μετά την επίδοση των απαιτήσεων) ο Πάρκερ επιβιβαζόμενος στη ναυαρχίδα του στόλου “Κουίν” διατάσσει τον ολικό αποκλεισμό του Πειραιά, άτυπα αρχικώς αλλά στις 19 Ιανουαρίου και τυπικώς. Οι Άγγλοι καταδικάζουν τον Πειραϊκό λαό σε πείνα. Μέχρι την 29η Ιανουαρίου 1850 οι Άγγλοι με πειρατικές ενέργειες και κανονιοβολισμούς έχουν συγκεντρώσει έξω από τον Πειραιά πάνω από 200 εμπορικά σκάφη διαφόρων τύπων και μεγεθών.

Ο Ελληνικός λαός που σχεδόν πάντα είναι χωρισμένος, αυτή την φορά έχει συσπειρωθεί γύρω από τον Όθωνα. Τόσο στην Αθήνα αλλά κυρίως στον Πειραιά οι νέοι ξεχύνονται στους δρόμους και τραγουδούν:

Σαν σου βαστάει Εγλέζογια έβγα στην στεριάνα ακούσεις καρυοφύλλιακι ελληνικά σπαθιά
Μερικών νέων εξεγερμένων τα ονόματα ή καλύτερα τα παρατσούκλια διατηρούνται ως σήμερα όπως Τρομάρας, Γρόθος, Τρικυμίας…

Στα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη φαίνεται αυτή η αγωνιστική διάθεση αφού αναφέρει “Βασιλέας και Κυβέρνηση μου έστειλαν τον Γαρδικιώτη και μου είπαν να βαρέσω ντουφέκι. Τους είπα, ντουφέκι δεν βαρώ, ότι όσα κανόνια έχει ο Πάκερ, δεν έχομε ντουφέκια εμείς”.

Ο Χειμώνας του Παρκέρη:
Στον Πειραιά όπως και στα υπόλοιπα ελληνικά λιμάνια, νέκρα απόλυτη, αφού απαγορεύεται η προσέγγιση κάθε πλοίου, η φόρτωση ή εκφόρτωση προϊόντων, καμιά προμήθεια αγοράς. Αυτό δημιουργεί έκρηξη των τιμών των προϊόντων, το κρέας από 50 λεπτά την οκά, φτάνει μιάμιση δραχμή και το ψωμία διπλασιάζει την αξία του. Ο χειμώνας ήταν τρομερός. Από τον Ιανουάριο του 1850 μέχρι τον Μάρτιο ο χειμώνας έμεινε ως “Χειμώνας του Παρκέρη” αφού το θερμόμετρο έδειχνε σταθερά 7 βαθμούς και τα χιόνια είχαν κατακλύσει την Ελλάδα.

Με την μεσολάβηση των Γάλλων και των Ρώσων ο αποκλεισμός σταματά στις 28 Απριλίου 1850. Όμως η Αγγλία δεν επιστρέφει πίσω τα σκάφη που έχει κατάσχει και θα το πράξει μόνο όταν η Ελλάδα δώσει 330.000 φράγκα για να πάρει πίσω πλοία που επί της ουσίας είναι δικά της, της ανήκουν (η Ελλάδα τα λεφτά αυτά μελλοντικά θα τα πάρει πίσω). Ο αποκλεισμός του Πειραιά επίσημα καταχωρήθηκε από τις 19 Ιανουαρίου 1850 έως 28 Απριλίου του ίδιου έτους.

Η τύχη του παραγεμισμένου Ιούδα:

Αυτό που δεν έγινε ίσως ποτέ γνωστό είναι το γεγονός ότι το παραγεμισμένο ομοίωμα του ιούδα από βρεγμένο μπαρούτι και βαμβακόσπορο δεν πήγε χαμένο καθώς από αντίδραση προς την απαγόρευση, το μετέφεραν στο ριζόκαστρο (το Μεσαιωνικό τείχος οχύρωσης της Αθήνας στη συνοικία των Αέρηδων)και το εξαφάνισαν μέσα στα ερείπια μια μικρής εκκλησίας της λεγόμενης “Αγίου Ιωάννη του Μαγγούτη”.  Η εκκλησία αυτή είχε χτιστεί κάποτε από τον Κυβερνήτη ναυτική μοίρας του βυζαντινού στόλου Ιωάννη Μαγγούτη και έλαβε το όνομά του. Το Πάσχα του 1850 (ένα έτος δηλαδή μετά τα συμβάντα) το ομοίωμα αυτό ξαναέκανε την εμφάνισή του και κάηκε αμέσως μετά την ανάσταση του Μεγάλου Σαββάτου και μάλιστα εν μέσω αποκλεισμού καθώς αυτός θα έληγε δύο μήνες αργότερα (τον Ιούνιο). Την στιγμή της καύσης του ο κόσμος έψελνε:

Σήμερα τα παλληκάρια
Στέκονται σαν τα λιοντάρια
Και στους ουρανούς επάνω
Γίνεται χορός μεγάλος γίνεται χορός και σχόλη
και χορεύουν οι αποστόλοι

Η τύχη του Πατσίφικο:
Αν και δεν καθορίσθηκε ποτέ από τον ίδιο αν ένιωθε περισσότερο Άγγλος από ότι Πορτογάλος ή Ισπανός και το μόνο για το οποίο ήταν σίγουρος ήταν ότι γεννήθηκε στο Γιβραλτάρ και έφτασε στην Ελλάδα το 1836 ως Πρόξενος της Πορτογαλίας. Το 1845 απαλλάχθη των καθηκόντων του αλλά χρειάσθηκε να τον διώξουν από το Προξενείο καθώς δεν ήθελε να αποχωρήσει. Για την απαλλαγή αυτή διεκδικούσε χρήματα και από την Πορτογαλική κυβέρνηση ως αποζημίωση. Τελικώς από τα “Παρκερικά” έλαβε ως αποζημίωση το ποσό των 3.750 δραχμών, ποσό ασήμαντο μπροστά στις απαιτήσεις των φίλων άγγλων. Ο Ραγκαβής έγραψε σε σημαντική αγγλική εφημερίδα ότι ο Πατσίφικο ήταν ένας κοινός απατεώνας. Ο δεύτερος απείλησε να κινηθεί δικαστικά αλλά δεν το έπραξε ποτέ καθώς ο Ραγκαβής την επόμενη κιόλας ημέρα δημοσίευσε στην ίδια εφημερίδα στοιχεία από την Αστυνομία, των συλλήψεων του Πατσίφικο για τοκογλυφία και άλλα αδικήματα πέριξ της απάτης καθώς και άλλα προβλήματα που είχε δημιουργήσει στους περιοίκους στο Ψυρή όταν κάθε χρόνο έβγαινε στο μπαλκόνι του την στιγμή του Επιταφίου (ο Επιτάφιος περνούσε έξω από το σπίτι του) και έβριζε τους συμμετάσχοντες στην πομπή. Βέβαια υπήρχε και η αντίθετη άποψη όπως εκφράστηκε από τις αντιπολιτευόμενες εφημερίδες της εποχής “Αθηνά” του Αντωνιάδη και “Ελπίς” του Λεβίδη που τον παρουσίαζαν ως φιλήσυχο και ευπόληπτο οικογενειάρχη!!!
Ο κόσμος πάντως και πριν από τα επεισόδια δεν τον συμπαθούσε όχι λόγω θρησκευτικής πίστης, αλλά λόγω του γεγονότος ότι ζούσε από ελεημοσύνες της Δουκίσσης της Πλακεντίας.

Η Γαλλίδα Δούκισα της Πλακεντίας γηραιά τότε, αφού είχε χάσει και την κόρη της το σώμα της οποία διατηρούσε βαλσαμωμένο στο σπίτι της οδού Μυλλέρου, μετά την πυρκαγιά του στις 19 Δεκεμβρίου 1847 που έχασε όλα της τα υπάρχοντα μεταξύ αυτών και το λείψανο της κόρης της. ζούσε αποτραβηγμένη στο Μέγαρο “Ιλίσσια” που σήμερα είναι το Βυζαντινό Μουσείο, είχε γυρίσει την λατρεία της στον Μωϋσή και τον Ιουδαϊσμό. Μέσω αυτού ήρθε σε επαφή με τον Πατσίφικο και τον βοηθούσε. Μετά τα “Παρκερικά” όμως η Δούκισσα όχι μόνο έπαυσε την εμπιστοσύνη της αλλά έκανε και αγωγή για ανάκληση των δωρεών της, αλλά ο “Πατς” είχε ήδη εξαφανιστεί από την Ελλάδα.  

Ο Πατσίφικο πέθανε στο Λονδίνο το 1854, εποχή που ο Πειραιάς ζούσε  νέες τραγικές στιγμές με τον λοιμό που είχαν μεταδώσει τα Γαλλικά στρατεύματα σε νέα κατοχή και αποκλεισμό -από τους Γάλλους αυτή την φορά- από τον Ναύαρχο Τινάν.

Περί πονηρίας του Πάλμερστον:
Η πίεση από την απίστευτη συμπεριφορά του “Παμ” προς τον Ελληνικό λαό, τον οδήγησε στις 25 Ιουνίου του 1850 στην αίθουσα της Βουλής των Κοινοτήτων να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Εκεί εμφανίστηκε φορώντας πράσινα γάντια. Αν και η Βασίλισσα Βικτώρια με τον Βασιλιά Αλβέρτο πίστεψαν προς στιγμή ότι τον είχαν στην γωνία, αφού ήταν ευρύτατα γνωστό ότι η Βικτώρια “δεν τον άντεχε ούτε στιγμή” ωστόσο κατάφερε να φύγει “κερδισμένος” αφού μετά από τέσσερις ώρες ακατάσχετη ομιλία διατύπωσε το περίφημο Civis Britanicus sum μια έξυπνη μετατροπή του Civis Romanus sum που ουσιαστικά λέει ότι η Βρεττανία αφού αποτελεί διάδοχη κατάσταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οφείλει να προστατεύει κάθε Βρεττανό πολίτη όπου κι αν βρίσκεται στον κόσμο, όπως συνέβαινε επί Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εγκαινιάζοντας επίσημα την λεγόμενη “Διπλωματία της Κανονιοφόρου” που από τότε δεν εγκαταλήφθηκε ποτέ. Ο Πειραιάς είχε δηλαδή την “τύχη” να εγκαινιάσει μια νέα εποχή στην λογική των επεμβάσεων των υπερδυνάμεων, λογική που επικρατεί μέχρι και σήμερα. Η τόλμη και η ψυχραιμία των Ελλήνων όπως αναφέρει ο Εδουάδρος Ντριώ ήταν που νίκησαν τους Άγγλους, αφού όχι μόνο η Ελλάς δεν προσαρτήθηκε στην Ιόνιο Πολιτεία (αυτός ήταν ο αγγλικός σκοπός), αλλά σχεδόν δέκα χρόνια μετά η Ελλάδα προσάρτησε την Ιόνιο Πολιτεία (Επτάνησα) κάτω από την γαλανόλευκη σημαία.    

Πηγές:
“Απομνημονεύματα” Ραγκαβή
“Απομνημονεύματα” Μακρυγιάννη
“Διπλωματική Ιστορία της Ελλάδος” Εδουάρδου Ντριώ
Φωτογραφίες από το ιστολόγιο “Οι άνθρωποι του Γιβραλτάρ”
(http://gibraltar-intro.blogspot.gr)

https://cognoscoteam.gr

 

 

Μοιραστείτε το άρθρο, με αυτόν τον τρόπο μας επιβραβεύετε. Fair Notice -Mε επιφύλαξη παντός νόμιμου δικαιώματος:Το newsplanet09 όπως και η σελίδα μας newsplanet09 στο facebook απαγορεύει ρητώς από 9/6/20 οποιαδήποτε επισήμανση ή χαρακτηρισμό των άρθρων του από μη αναγνωρισμένες από το Ελληνικό κράτος, αλλά και τους διεθνείς νόμους προστασίας ατομικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθερίας άποψης και ιδεών από διαδικτυακές οργανώσεις, οι οποίες δεν συνάδουν με το Σύνταγμα & τους νόμους της χώρας μας, και τις οποίες δεν αναγνωρίζουμε.